बर'फोरनि सिनायथि

बर’फोरनि सुंद’ सिनायथि
(Introduction of the Bodos) 

गोदो-गोदायनिफ्राइनो आसाम हादोरसा एबा रायजोआव आबाद मावनानै सरासनस्रा नखर खुंबोनाय बर'फोरा दिनैसिम गोबां गुस्लायनाय महराव नुजाफैबाय। बै समनिफ्राइनो बिसोर ना, बेदर, मैगं-थाइगं आरो बननि आंखाल गैयै हाग्रा सेर सेर दासिमबो दैमा-दैसा, हाजो-हालानि सेर सेर गामि गामि थानो मोजां मोनोब्लाबो आथिखालाव सहर आरो नोगोरावबो थानो लानायखौ नुनो मोनबाय। बेसेबांबा जारिमिना मिथिस’हायै समनिफ्राइनो बर'फोरा आसामाव संसार जाबोदों बेखौ खुगा सल'नि गेजेरजों मिथिनो मोननाय जायो। जारिमिनाबो बे बाथ्राखौ फोरमायना होदों।

बर'फोरा भारत हादोरनि मोनसे गेदेमा हारि बेनि सिनायथिखौ गोजाम भारतनि सलन्थाइमा महाभारत आरो रामायणनिफ्राइनो मोननो हायो। महाभारत सलन्थाइमायाव मख'जानाय नरक असुर, भगदत्त, हिरिम्ब, हिरिम्बा आरो गत्तकस बिथांमोनहा बर’फोरनि गुदि सुबुं फोलेरनि फुंखा। 

बर’फोरा गोबांथार मुगा आसामाव रायजोबो खुंबोदोंमोन। बर’फोरहा गोबां गोहो बोलो गोनां राजा-महाराजाफोर दंमोन बेनि फोरमानखौ Rev. Sidney Endle नि लिरनाय The Kacharies (1911) आरो Kanak Lal Barua नि लिरनाय Early History of Assam (1933) बिजाबाव मख’जानाय जों मोननो हायो।

मुंदांखा जारिमिन लिरगिरि Sir Edward Gait साहाबा गावनि A History of Assam मुंनि जारिमिन बिजाबाव आसाम हादोरसानि सिनायथि आरो बेखेवथि होनो नाजानानै बर'फोरनि सोमोनदै गोबां सैथो बाथ्रा लिरलांदों। बेनिफ्राइ रोखायै बुंनो हायोदि बर'फोरा भारत हादोरनि गोदोनिफ्रायनो दिनैसिमबो मोनसे गेदेमा हारि। मुगा मोनफ्रोमबो बर'फोरा गावसोरनि आखुथाइ आरो थासारिखौ नोजोर खालाम जानानै गुबुन गुबुन मुंजों सिनायथि मोनबोदोंमोन आरो बेबादिनो जारिमिन लिरगिरिफोरा बर'फोरनि सिनायथिखौ बायदि रोखोमै लिरनानै गालांदों।

जारिमिन फरायोबा मोननो हायोदि सिगां सिगां Brian Houghton Hodgson इंराज साहाबआ गावनि लिरनायनि गेजेरजों भारतनि गासै जन'जातीफोरनि सोमोनदै मिथिना लानानै आरो बिखौ बयनोबो सिनायथि होजेनदोंमोन। बेबादिनो बिथांआ Essay the first; On the Kocch, Bódo and Dhimál tribes (1847) मुंनि गांसे जोबोद बेसेनगोसा बिजाबनि गेजेरजों बर' सोदोबखौ मख'जेनदोंमोन। बिथांनि सिगाङाव नाथाय बर'फोरखौ गुबुन लिरगिरिफोरा असुर, दानब, किरात, म्लेसस, कसारि बायदिसिना मुंजोंसो बुंदोंमोन।

मुगानि उनाव मुगा असुर, किरात, म्लेच, दानब, कसारि बायदिसिना मुंजों सिनायथि होजानाय बर'फोरा B.H. Hodgson नि बर' होननानै मख'जानायनि उनावनो बर'फोरा गावसोरखौ बे मुंजों सिनायथि होनो नाजाबोयो। बेवहायनो मख'जाथावना बाथ्राया जादों बर'फोरनि गोदानै थांनानै थानायनि थाखाय गुरुदेब कालिचरण ब्रह्मनि गोख्रों सोमावसारनाय। 1905 मायथाइनिफ्राइ बियो गावनि रुंसारि जानाय समसिम बर'फोरनि थाखाय गोबां गेदेमा हाबा मावलांदों। गुरुदेबआ बर'फोरनि फारफ्रोम बिथिंआवनो सोमावसारनाय आरो जांख्रिखांनाय लाबोनानै बर' हारिखौ मोनसे दावगाफु हारि हिसाबै फसंलांदों। बिथांआ गोदान मुगाजों फेरनांनो जुनै बर'फोरनि गेजेराव सोलोंथाइ, फालांगि, राजखानथि, बिरोंदामिन आरो गोनोखोखौ अनसायना लाबोदों बेबादिनो बर' समाजाव फसंलांदों।  बर'फोरनि गोग्लैसोनायखौ बोखांफिननाय आरो सानफा-साफा सुबुं अनजिमा गुगालांनायखौ बियो हमथानानै लाखिदोंमोन।

आथिखालाव बर'फोरनि बांसिनै सुबुं अनजिमा थानाय मख'जाथाव ओनसोलफोरा जाबाय आसाम, नेपाल आरो सोनाब बंग। बेनि अनगायैबो गोबां हादोर हादोरसाफोराव बर'फोरा गोसारलानानै थानो हमबाय आरो बिसोरनि सुबुं अनजिमायाबो बांसिनबाय। थांनाय 2011 मायथाइनि सुबुं साननाय बादिब्ला भारतआव बर'फोरनि सुबुं अनजिमाया गासै 1.5 मिलियनमोन।

नोजोर होयोब्ला नुनो मोनोदि रावआव, फावथिनायाव, सोलोंथाइ, दानाय-लुनाय, रांखानथि आरो राजखानथि जेरावबो बर'फोरा आथिखालाव मोनसे दावगाफुनाय हारि। बिसोर दासानदि सोलोंथाइ बिजोंआव लिरनाय हांखो महरै देबनागरि हांखोखौ बाहायो। बेनि सिगां बिसोर बेंगलि, रमान आरो असमिया हांखोखौनो बाहायदोंमोन। मुंदांखा आरिमुगिरि बिष्णु प्रसाद राभानि बादिब्ला गोदो गोदाय बर'फोरा देवदाइ मुंनि हांखो दंमोन। नाथाय बेखौ बर'फोरा जोथोन लाखिनो रोंआखै। दिमाफुराव थानाय मोनसे अनथाइयाव दाननानै दोननाय देवदाय हांखोखौबो सोरबा सुथुरा खावनानै लांदों। 

1963 मायथाइनिफ्राइ बर' रावआ सोलोंथाइनि बिजों महरै थिसनजादोंमोन। बर'फोरनि थाखाय बबे हांखोआ साबसिन जागोन बेनि थाखाय बर'फोरनि गेजेराव गावजोंगाव गोनो-गोथो दंमोन जायनि थाखाय सानलाय हलाय 1974 मायथायाव रमान हांखोनि थाखाय बर' थुनलाइ आफादआ सोमावसारदोंमोन। नाथाय अब्लाबो बर'फोरा भारत सोरखारनि होनो गोसो गैयैआव रमान हांखोनि सोलाय देबनागरि हांखोखौनो आजावनानै लाफिननो गोनां जायो। 

बर'फोरा आथिखालाव देबनागरि हांखोखौनो आजावनानै गावनि आंगो होननानै लाबाय। देबनागरि हांखोआबो रमान एबा गुबुन हांखोनिख्रुइ गाज्रिसिन एबा बेसेन गोथारै नङा। बेबादिनो बर' रावआ 1996 मायथाइयाव आरिमु गोरा थाखोनि थाखाय गौहाटी मुलुगसोलोंसालियाव थिसनजायो। बेनि उनाव बर' रावखौ भारतनि मोनसे गेदेमा राव हिसाबै थिसननानै लायो भारत हादोरनि संबिजिरलाइनि दाइनथि फारिलाइआव थिसननायनि गेजेरजों।

2005 मायथाइनिफ्राइ बर' रावजों गोजौ थाखोनि थुनलाइ सोरजिनायनि थाखाय साहित्य अकादेमिनि बानथाखौबो होयो। दुलाराय बर' फरायसा आफादनि दैदेननायाव 1987 मायथाइनिफ्राइ बर' हारिया दासानदि आलादा रायजो बड'लेण्डनि थाखाय सोमावसारगासिनो दंमोन। नाथाय सोमावसारनायखौ दोनथनानै थांनाय 27 जानुवारि 2020 सानखालि दुलाराय फरायसा आफाद, एन डि एप बि आरो बर' खौसेथि आफाद जयै बि टि आर मुंनि मोनसे गोरोबथा खालामबावनायसै । मख'जाथाव बाथ्रादि उफेन्द्रनाथ ब्रह्मनि सोमावसारनायनिफ्राइ दिनैसिम आलादा रायजो बड'लेण्डनि थाखाय सोमावसारनायाव बाहागो लानानै गोबां बर'फोरानो मुंख्लं जालांबाय।

बर'फोरनि जारिमिननि बाथ्रा, रंजानाय-गेलेनाय, रांखानथि हालोद, सोलोंथाइ लानाय, जिउ खांनाय थासारि, समाज सालायनाय आरो बर'फोरनि राजखानथि थासारि बायदिसिना सावगारिखौनो हानायसेबां संदाननानै बेवहाय सुंद' सुंदयै सावरायनो लादों।

आयदा नै- बर'फोरनि दोहोरोम
(Chapter II: Religion of the Bodos) 

मुलुगनि मोनफ्रोमबो हारियावनो जायखिजाया माबा मोनसे दोहोरोम थानायखौ नुनो मोनदों। बर' हारिनावबो गोदो गोदाय बेसेबांबा मुगानिफ्राइनो दोहोरोम सिबिनाय आरो फोथायनाया दं होननानै माखासे गेदेमा फण्डितफोरा बिजाबाव लिरनानै गालांदों। दोहोरोमा नुनो मोनै, मिथिसहायै आरो जेब्लाबो जेरावबो गोसारनानै थानाय अबंलावरिजों गोथौ सोमोनदो दं। अबंलावरिखौ फोथायनाय आरो बिखौ मोननो हास्थायनायानो जादों दोहोरोम। मानसिया जेब्लाबो अबंलावरिखौ गावनि थांनानै थानाय समाव मदद हास्थायबाय थायो।  नुनो मोनै अबंलावरिखौ फोथायग्रा दोहोरोमसुला मानसिफोरा गावनि मोनफ्रोमबो हाबायावनो बिखौ थाफायो आरो मदद होफायो होननानै सानो। अबंलावरिखौ रावबो नुनो मोना , बियो मानसि महरैनो नुजाथिनानै नोंखौ मदद एबा सहाय खालामो होननानै गोबाङनो फोथायो।

अबंलावरिखौ मुलुगनि मानसिफोरा गाव गावनि रावजों गुबुन गुबुन मुङै गाबज्रिदों। बेबादिनो मुलुगाव माखासे गेदेर गेदेर दोहोरोम दं जायफोरनि मुङा जादों हिन्दु, कृस्टान, मुस्लिम आरो बुद्दिस मुंजों सिनायथि जादों। दिनैनिफ्राय बा रोजा बोसोरनि सिगाङाव हिन्दु दोहोरोमा जोनोम जादोंमोन होननानै जारिमिनगिरिफोरा लिरदों। बैदिग मुगायाव भारत हादोरनि सिन्दु दैमा सेराव जोनोम जादोंमोन। सिन्दु दैमा सेराव जोनोम जानायखाय जोनोमफुरिनि मुंजोंनो हिन्दु दोहोरोमा गाबज्रि जादोंमोन। हिन्दुफोरा अबंलावरिखौ बुंदों- इसोर, भगबान, 

दिनैनिफ्राय से रोजा ब्रैजौसो बोसोरनि सिगाङाव इसलाम दोहोरोमा जोनोम जादोंमोन। मुस्लिमफोरा इसोर एबा अबंलावरिखौ बुंदों बुंदों- आल्ला । कृस्टान दोहोरोमा दिनैनिफ्राय नै रोजा बोसोरनि सिगाङावसो जोनोम जादोंमोन। बिसोर अबंलावरिनि मुंखौ बुंदों- गड, प्रभु आरो गोबां।

दोहोरोम फोथायनाय आरो सिबिनाया मिथिंगाजों गोथौ सोमोनदो दं। खायसे दोहोरोमनि फोथायनाय बादिब्ला मिथिंगानि गोहोआनो अबंलावरि। खायसेनि बादिब्ला सोरांआ अबंलावरि। बांसिन सुबुंफोरनि फोथायनाय बादिब्ला अबंलावरिया जादों बे मुलुगनि सोरजिग्रा, खांग्रा आरो लांफिनग्रा। बेबादिनो अबंलावरिखौ फोथायनायजों बोर , गियान, गोजोन आरो गोहो बायदिसिना मोननो लुबैनानै मुलुगनि सुबुंफोरा गोदो गोदायनिफ्राइनो अबंलावरिखौ गाबज्रिदोंमोन। सोरबा मेथाइ रोजाबनानै, सोरबा जैगो होनानै, सोरबा आर'ज गाबनानै, सोरबा फाव फुजा होनानै, सोरबा जिब-जुनार बोलि होनानै सुबुंफोरा अबंलावरिखौ गाबज्रिदों थामहिनबा सिबिदोंमोन।

बर'फोरनि गिबि आरो गुबै दोहोरोमा जादों बाथौ दोहोरोम। नाथाय गोदो गोदायनि समाव जेब्ला बर'फोरा किरात होननानै मिथिजादोंमोव बे समाव बिसोरनि दोहोरोमा कैराजमोन। बर'फोरनि फोथायनाय बादिब्ला बाथौनिख्रुइ गोहो गोरासिन बे मुलुगाव जेबो मुवा बेसादफोर गैलिया। बाथौ सोदोबा मोनबा गोहोजों दाजानाय बेफोर जाबाय- हा, दै, बार, अर (सान), अखोरां। बाथौखौनो बर'फोरा इसोर, अबंलावरि एबा सोरगिरि होननानै बुंदों।

माखासे फण्डितफोरनि बादिब्ला बाथौ (हा, दै, बार, अर आरो अखोरां) नि अनगायैबो बर'फोरा गोबां मोदाय-मोदायजोफोरखौबो फाव फुजा होनानै सिबिबोदों मान होबोदोंमोन। बेफोरनि मादाव जों मोननैसो मख'नो हायो जेरै- आइलां, आग्रां, बोरलि बुरै, खैना सान्थि बायदिसिना। खेराय होनानै मोदाय लेंहरनाय, मोदायनि मुङाव जिब बोलि होनाय, फाव फुजा होनाय, गारजा होनानै बेमार आजार होखारनाय आरो गामियाव गोजोन लाबोनाया गोदोनि बर'फोरनि दोहोरोमारि आखुमोन। दाबो बेबादि आखुआ माखासे बाथौ दोहोरोमाव दं।

समजों लोगोसे बर'फोरनि दोहोरोम सिबिनाय आरो फोथायनायफोरखौ सोलायबोनाय नुनो मोनदों। बाथौ दोहोरोमनि अनगायैबो बर'फोरा आथिखालाव गोबां दोहोरोमखौ आजावनानै लाबाय। गोदान गोदान सोरजिनानै लानायखौबो नुनो मोननाय जादों।

बर'फोरनि आथिखालनि गाहाय गाहाय दोहोरोमफोरा जादों- बाथौ, ब्रह्म, कृस्टान आरो जै गुरुफोरा मख'जाथाव। बाथौ दोहोरोमनिफ्राइ गोबां दालाइ बाथौ दोहोरोम उजिबाय जेरै- बिबार बाथौ, रुफामनि बाथौ, सोरजिगिरि, ब्रह्म बाथौफोरा मख'जाथाव। कृस्टान दोहोमनि दालाइ-दासाखौ बर'फोरनि गेजेरावबो गोबां नुनो मोनसै।

आयदा थाम- बर'फोरनि मेथाइ (Chapter III: Songs of the Bodos) 

मेथाइ होननानै बुङोब्ला जायखौ बाथ्रा आरो सोदोबफोरखौ गथि गथि साजायनानै देंखो बोनाय जायो बेखौ मेथाइ होननानै बुंनाय जायो। गावनि गोसोनि थुलुंगा, सुखु-दुखु, जेननाय-देरहानाय, लुबैनाय आरो बाउसोमनायखौ फोरमायनो थाखाय मेथाइखौ गारां हगारसारनानै रोजाबनाय जायो।

आथिखालनि संबिजिरगिरिफोरा गाहायै मेथाइखौ मोननै बाहागोआव रानदों बेफोर जाबाय गोजाम मेथाइ थामहिनबा खुगा मेथाइ आरो गोदान मेथाइ। खुगा मेथाइखौ सरासनस्रायै गोदोनि मानसिफोरा अदेबानि आबै आबौमोनहा खुगा खुगा रोजाबबोदोंमोन। जाय मेथाइखौ आथिखालनि सुबुंफोरा दामनाय-देनाय आरो गोदान महराव मोसानो एबा रंजानो थाखाय रोजाबनाय जादों बेखौ गोदान मेथाइ होननानै बुंनाय जादों।

बर' माहारिनि गिबि सुबुंफोरा मिथिंगाखौ मोजां मोननानै, अबंलावरिनि गुमुरखौ फोरमायनो, सोरबा अनजालु नङाबा अनजालिखौ मोजां मोननानै आरो जारिमिननि बाथ्राखौ फोरमायनो थाखाय खुगा मेथाइखौ रोजाबदोंमोन। बाथौ बोराय, खैनासान्थि, सन्द्रमालि, खोथिया बुदां, बासिराम जोहोलाव, सोरबा नाव जावग्रा, सोरबा दंफां दानग्रा, मैहुर खालामग्रा आरो गामिनि गोसोखांथाव सुबुंफोरखौ गोसोखांनानै बर' सुबुंफोरा खुगा मेथाइखौ रोजाबदोंमोन। हाबा, खेराय, सावरि बादालि, मागो, दमासि रंजानाय बाजानाय समफोरावबो बर'फोरा खुगा मेथाइखौ रोजाबदोंमोन। बर'फोरनि मादाव खुगा मेथाइखौ सोरबा सासे लाउखार, बखालि, दाहोना, रुवाथि, आदुंगारि, बालन्दा, रान्दि, बोराय बुरै गासै उनदै गेदेर गोबां थाखोनि मानसिफोरानो सोरजिदों।

बर' गामिफोराव संदानोबा दाबो खुगा मेथाइनि आंखाल गैया। बर'फोरा बबे आयदाखौ लानानै मा मादि मेथाइ रोजाबदों बेखौ बुंब्लाबो बुंथ्रनो हाया।

बर'फोरनि गेजेराव लिरनाय हुदायानो बारा गोबाव जायाखै। सिगांथाराव बर'फोरनि गामि गफाफोराव रोजाबलाबायनाय माखासे सरासनस्रा खुगा मेथाइफोरखौ इंराज साहेबफोरनि माखासे लिरगिरिफोर जायखौ मिसनारि होननानै बुंनाय जायो बिथांमोनहानो लिरखांजेनदोंमोन। बिसोरनि मादाव सिडनि एण्डेल आरो जेडि एण्डारसनमोनबादि मिसनारि लिरगिरिफोरा बर' गामिफोराव गावसोरनि दोहोरोम फोसावनो फैनाय समाव बर'फोरनि खुगा मेथाइखौ खोनासंनानै लिरदोंमोन।

मेथाइ मुलुगाव बर'फोरनि जौगाखांनाया बेसेबांबा उनावसो जादोंमोन। जेब्ला 1952 मायथाइयाव बर'नि अनसाइ आफाद मुंनि मोनसे हारिमु आफाद जोनोम जादोंमोन अब्लानिफ्राइसो बर'फोरनि गेजेराव मेथाइनि सोमावसारनाया बांसिन जानानै फैदोंमोन। बे मायथाइयावनो बर'फोरनि गेजेराव गिबिसिनै निलेस्वर ब्रह्मआ बर' रावजों मेथाइ रोजाबनानै रिकर्डिं खालामो आरो केसेत दिहुनजेनो। बेबादिनो बर' मेथाइनि जौगानाया दिनैसिम दावगाबोबाय थादों।

आथिखालाव बर'फोरनि गेजेरावबो मेथाइ रोजाबगिरि ओंखारबोबाय जायफोरखौ जों गोदान मेथाइ रोजाबगिरि होननानै बुंनो हायो। सिगां समाव बर'फोरनि मेथाइ रोजाबगिरिफोरा थुनफावथाइ, गान गोलाव, रेडिअ' आरो थेबजों दामनो हानाय केसेत दिहुननो थाखाय रोजाबदोंमोन। आलायारन सावथुन दिहुनजानायनिफ्राइ बर' सावथुनाबो जौगाबोनायलाय बर' मेथाइ पोजाबगिरिफोरा सावथुननि थाखायबो मेथाइ रोजाबनो हासिगौ।

बर'फोरनि गेजेराव दासिम बयनिबो साबसिन हामसिन आरो मुंदांखा मेथाइ रोजाबगिरि होननानै सुलेका बसुमतारी, अरुन नार्जारी, बिग्राइ ब्रह्म, गौतम ब्रह्म, बिनय दैमारी, मेन'का नार्जारी, बुदां बुलब ब्रह्म, फुर्निमा बसुमतारी मोनबादि देंखोगिरिफोरा गनायजादों। बिसोरनि अनगायैबो आथिखालाव गोबां मेथाइ रोजाबगिरि ओंखारबोबाय बिथांमोनहा गोबां आदब आरो गारां फिदिंनानै बर' मेथाइ रोजाबगासिनो थानायखौ नुनो मोनदों। बर' मेथाइ मुलुगाव बिथांमोननि बिहोमाया गोबां आरो बरायजाथाव।

Post a Comment

0 Comments

Ad Code 300x160